Sağlık Rehberi

Toplumumuzda sık rastladığımız böbrek taşlarının tedavisinde kapalı yöntem olarak tarif edilen Perkutan Böbrek Taşı Cerrahisi işlemi genel anestezi altında uygulanır. Anestezi altında önce idrar yolundan böbreğe uzanan ince bir tüp (kateter) yerleştirilir. Bu kateter böbreğe sıvı verilmesine veya akışına yardımcı olması içindir ve genellikle ameliyattan sonraki gün alınır. Kateter takılması sonrası hastalar yüz üstü yatar pozisyona çevrilir. Hastaların sırtından yaklaşık 1cm’lik bir kesiden böbrek içine uzanan bir yol oluşturulup bu yola yerleştirilen tüp içinden kameralı aletler (nefroskop) ile böbrek içine girilir. Bu aşamada ameliyathanede kullanılan portatif röntgen cihazları (floroskopi) cerraha yol gösterici olarak kullanılır. Böbrek içindeki taşlar parçalanıp dışarı alınır.
Böbreğin farklı odacıklarını (kaliks) dolduran büyük taşlarda bazen tek bir tüpten girerek bütün taşları temizlemek mümkün olmayabilir. Bu durumda böbreğin odacıklarına ciltten birden fazla giriş yapmak gerekebilir. Ek giriş yolu açılması yapılması cerrahın ameliyat sırasında tecrübesine göre vereceği bir karardır. İşlem sonunda hastanın böbreğine idrar akışını güvenli bir şekilde sağlaması için tüp (nefrostomi) yerleştirilir.

ÇOCUKLARDA BU YÖNTEM UYGULANABİLİR Mİ?
Çocuk hastalarda özellikle okul öncesi çağındaki hastalarda daha az invaziv olan küçük çaplı tüplerden yapılan operasyon tekniğinin uygulanması önerilmektedir. Okul çağındaki veya ergenlik dönemindeki hastalarda standart yöntem çocuğun fiziksel yapısı göz önünde bulundurularak uygulanabilir.

PERKÜTAN NEFROLİTOTOMİ KİMLERE UYGULANAMAZ?
İşlem genel anestezi altında uygulanacağı için anestezi için uygun olmayan hastalarda uygulanamaz. Ameliyat teknik olarak ciltten böbreğe bir tüp yerleştirilerek yapıldığı için kan sulandırıcı alan hastalarda sakıncalıdır. Bu hastalarda ilaçlar dahiliye-kardiyoloji hekimlerinin kontrolünde kesilerek yapılabilir. İdrar yolu enfeksiyonu olan, böbreğinde tümörü olan ve gebe hastalarda da işlem uygulanamaz.

AMELİYAT SONRASI HASTANEDE NE KADAR KALINIR?
Perkütan nefrolitotomi işleminden sonraki gün hastaların sondası ve kateteri alınarak ayağa kaldırılır. Böbreğe yerleştirilen tüpten (nefrostomi tüpü) gelen idrardaki kanama takip edilir. Ayrıca hastalardan kan alınarak ameliyat sonrası kanlarında düşüş olup olmadığı takip edilir. Kanaması olan hastalara kan takılması (transfüzyonu) gerekebilir. Ateş, tansiyon ve nabız gibi vital bulguların takibi yapılır. Takiplerinde sorun olmayan hastalar genellikle 1. ya da 2. gün nefrostomi tüpleri alınarak taburcu edilirler.

NE KADAR SÜRE SONRA GÜNLÜK AKTİVİTELERE VEYA İŞE DÖNÜLÜR?
Endoskopik ameliyatların açık cerrahilere kıyasla en büyük avantajı işe ve normal günlük aktivitelere kısa dönüş süresidir. Taburcu edildikten sonraki ilk hafta özellikle istirahat halinde geçirilmesi önerilir. İlk 2 hafta ağır egzersizden sakınılmalıdır. Bu sürede yüksek ateş, kanama, sırttaki giriş yerinden akıntı veya şişlik görülürse mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.

ÇIKARILAN TAŞLAR NE YAPILIR?
Çıkarılan taşlar içerdiği kimyasal maddelerin öğrenilebilmesi amacıyla analiz yapılabilmesi için laboratuvara gönderilir. Hastanın böbreklerinde oluşan taşın kimyasal içeriğinin bilinmesi bu taşların tekrarlamasının önlenmesinde doktorlara yol gösterici olabilir.
Bazı hastalarda taşlar enfekte olup mikroplar (bakteriler) içerirler. Ameliyat sırasında bu bakteriler kana karışıp ciddi enfeksiyonlara sebep olabilir. Bu enfeksiyonların en doğru ve hızlı tedavisi için bu hastalarda ameliyat sırasında taşlar özel kaplara konularak mikrobiyoloji laboratuvarına gönderilir. Bu testin sonucuna göre hastalara uygun antibiyotik tedavisi verilir.